Azərbaycan Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqələrin inkişaf etdirilməsində maraqlıdır - Fotolar
Son günlər bəzi
sosial şəbəkə və etibarsız kütləvi informasiya vasitələrində belə bir məlumat
yayılıb ki, Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı
səfiri guya Osmanlı dövləti zamanında törədildiyi iddia edilən "erməni
soyqırımı”nın tanınması ilə bağlı ABŞ Konqresindəki qətnamə layihəsinə
Krallığın dəstək verdiyini bildirib. Bu barədə məlumat ictimailəşən kimi, Səudiyyə
Ərəbistanı Krallığının Azərbaycandakı Səfirliyi dərhal açıqlama yayıb, qeyd
olunanları təkzib edib.Səfirlikdən
bildirilib ki, qardaş Azərbaycanı maraqlandıran məsələlərlə bağlı Krallığın
mövqeyi dəyişməzdir. Səfirlik bütün bu deyilənlərin həqiqətə
uyğun olmadığını və ABŞ-dakı xanım səfirin indiyə kimi Konqresin heç bir üzvü
ilə görüşmədiyini, bu məsələ ilə bağlı heç bir açıqlama vermədiyini bəyan edib.
Eyni zamanda vurğulanıb ki, qeyd olunan saytlar və qəzetlər Krallıq və onun
mövqeyi barədə yanlış məlumat yaymaqla, Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı ilə
müsəlman dövlətləri, o cümlədən Azərbaycanın arasını vurmağa çalışır, öz şəxsi
maraq və məqsədləri üçün müsəlman ölkələrini qızışdırmaq və parçalamaq niyyəti
güdürlər.
Sözügedən hadisəni
şərh etməzdən öncə xatırladaq ki, Azərbaycan tarixən dini və mədəni köklərlə bağlı
olduğu ərəb ölkələri ilə ikitərəfli və çoxtərəfli əlaqələrə böyük əhəmiyyət
verib. Bu əlaqələrdə İslam aləminin və ərəb dünyasının lider
ölkələrindən biri olan Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı xüsusi yerə malikdir. Səudiyyə
Ərəbistanı yenidən müstəqilliyini əldə etmiş Azərbaycanı 30 dekabr 1991-ci ildə
tanıyıb, iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 24 fevral 1992-ci ildə
qurulub. Ölkəmizin Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqələrinə
verdiyi əhəmiyyətin göstəricisi kimi artıq 1994-cü ildə Azərbaycanın Krallıqda
Səfirliyi fəaliyyətə başlayıb. Krallıq da ilk əvvəl Türkiyədəki
səfirini, eyni zamanda Azərbaycana akkreditasiya edib, 2000-ci ildən isə bu
ölkənin Bakıda Səfirliyi fəaliyyətə başlayıb. Ulu öndər Heydər
Əliyevin 9-13 iyul 1994-cü il tarixlərində bu ölkəyə səfəri isə
iki ölkə arasındakı əlaqələrin hərtərəfli inkişafı üçün dönüş nöqtəsi olub.
Prezident İlham Əliyev də bu əlaqələrin inkişafına həmişə
xüsusi diqqət yetirib, Krallığa 2 rəsmi, 3 işgüzar səfər edib. Ümumiyyətlə, iki
ölkə arasındakı yüksək səviyyəli siyasi əlaqələr müxtəlif
səviyyəli qarşılıqlı səfərlərin intensivliyi ilə xarakterizə olunur.
Səudiyyə Ərəbistanının
Azərbaycan ərazilərinin işğal olunmasına, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinə münasibəti iki ölkə arasındakı münasibətlərin real mahiyyətini
nümayiş etdirən ən mühüm məqam kimi diqqəti cəlb edir. Hərbi münaqişənin ən gərgin
vaxtlarında azərbaycanlı qaçqın və məcburi köçkünlərə göstərilmiş humanitar yardımlar
Azərbaycan üçün böyük məna daşımaqla yanaşı, İslam həmrəyliyinin ən ciddi
nümunəsidir. Səudiyyə Ərəbistanı məhz rəsmi Yerevanın
ardıcıl cəhdlərinə baxmayaraq, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsini əsas götürərək, işğalçı ölkə ilə diplomatik əlaqələrin
qurulmasından imtina edib. Bu siyasət indi də davam
edir. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu məqam İslam aləmində,
o cümlədən ərəb dövlətlərində ictimai rəyin formalaşmasına güclü təsir
göstərir. Beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə BMT və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində
Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü ilə bağlı qətnamələrin qəbul
edilməsində (məsələn, 14 mart 2008-ci ildə BMT Baş Assambleyasında "Azərbaycanın
işğal olunmuş ərazilərində vəziyyət” adlı qətnaməyə dair keçirilmiş səsvermə) Krallıq
daim Azərbaycanın mövqeyini birmənalı dəstəkləyib, 2016-cı ilin aprel ayında
İstanbulda keçirilmiş İƏT Sammiti Konfransının 13-cü sessiyası zamanı
Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi üzrə kontakt qrupunun təsis edilməsində
fəallıq nümayiş etdirib.
Azərbaycanın 2012-2013-cü illər üçün BMT TŞ-nın
qeyri-daimi üzvlüyünə namizədliyinin Səudiyyə Ərəbistanı tərəfindən
dəstəklənməsi, Azərbaycan Prezidentinin 20-21 may 2017-ci il tarixlərində Ər-Riyadda
keçirilmiş Ərəb-İslam-Amerika Sammitində iştirakı iki ölkə arasında çoxtərəfli
səviyyədə əməkdaşlığın yüksək səviyyəsinin bariz nümunəsidir.
Onu da əlavə edək
ki, iki ölkə arasındakı siyasi əlaqələrin yüksək səviyyəsi digər sahələrdə əməkdaşlığın
hərtərəfli inkişafına imkan yaradıb. 2000-ci ildən Azərbaycan və Səudiyyə
Ərəbistanı hökuməti arasında iqtisadiyyat, ticarət, investisiya, texnika,
mədəniyyət, idman və gənclik sahələrində əməkdaşlıq üzrə Müştərək Komissiya
fəaliyyət göstərir. Komissiyanın fəaliyyəti nəticəsində ikitərəfli əməkdaşlığın
müxtəlif istiqamətlərini tənzimləyən hüquqi-normativ bazanın çərçivəsi daha da
genişləndirilib, iqtisadiyyat, ticarət, kənd təsərrüfatı, investisiya qoyuluşu və
sair sahələrdə əhəmiyyətli layihələr həyata keçirilib. Komissiyanın 2019-cu
ilin martında Bakıda keçirilmiş 5-ci iclasında digər məsələlərlə yanaşı,
ikitərəfli investisiya əlaqələrinin genişləndirilməsi üzrə çərçivə əməkdaşlığı
proqramı da imzalanıb.
Bundan başqa, 2016-cı
ilin fevral ayının 1-dən Krallıq vətəndaşlarının sadələşdirilmiş viza
rejimindən istifadə etməklə Azərbaycanın istənilən hava limanından viza əldə
etmələri ölkəmizin Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətlərə verdiyi əhəmiyyətin
göstəricisi olmaqla yanaşı, iki ölkə arasında turizm sahəsində əməkdaşlığın
gücləndirilməsinə şərait yaradıb. Misal üçün, 2016-cı ildə Səudiyyə
Ərəbistanından Azərbaycana gələn turistlərin sayı 7463 nəfər olduğu halda,
2017-ci ildə bu göstərici 33 min 273 nəfərə, 2018-ci ildə isə 73 min nəfərə
çatıb. İki ölkə arasında yeni və mühüm əməkdaşlıq istiqamətlərindən biri də hərbi
sahədə əməkdaşlıqdır. 2017-ci ilin aprelində Azərbaycan müdafiə nazirinin Səudiyyə
Ərəbistanına səfəri, 2018-ci ilin fevralında Krallığın Müdafiə Nazirliyinin
nümayəndə heyətinin Azərbaycana səfəri əməkdaşlıq əlaqələrinin müzakirəsi
baxımından əhəmiyyətli olub.
Ən nəhayət, 2017-ci
ili İslam həmrəyliyi ili elan edən, 4-cü İslam Həmrəyliyi Oyunlarına ən yüksək
şəkildə ev sahibliyi edən Azərbaycan Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqələrinin daha
da inkişaf etdirilməsində maraqlıdır. Krallığın məscidləri, İslam mədəniyyəti
abidələrini dağıdan Ermənistanla heç bir səviyyədə əlaqələrin qurulmamasına
dair mövqeyi də Azərbaycanın bu məramı ilə həmahəngdir. Belə olan halda sosial
şəbəkələrdə və bəzi media qurumlarında yayılan dezinformasiyanın hədəfi və
məqsədi gün işığına çıxır. Heç kimdə şübhə yeri qalmır ki, bu dezinformasiya
dünyadakı ermənipərəst qüvvələrin və onların yedəyində gedənlərin ölkələrimiz
arasındakı münasibətlərə xələl gətirmək məqsədilə törətdikləri növbəti təxribat
cəhdidir.
Millət vəkili, politoloq Hikmət Babaoğlu da
"Kaspi” qəzetinə açıqlamasında Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının beynəlxalq
münasibətlər sistemində Azərbaycanın ən yaxın tərəfdaşlarından biri olduğunu,
ölkəmizin haqlı davasında daima yanımızda yer aldığını söyləyib. Qeyd edib ki,
istər ikitərəfli münasibətlərdə, istərsə də İslam Əməkdaşlığı Təşkilatı
çərçivəsində Krallıq ilə dərin dostluq və qardaşlıq münasibətlərimiz mövcuddur:
"Bu ölkə dünyadakı çox azsaylı ölkələrdən biridir ki, Azərbaycan torpaqlarını
işğal edən Ermənistanı məhz işğalçı ölkə kimi tanıyır və onunla heç bir
diplomatik əlaqə qurmur. Bu olduqca ciddi məsələdir. Azərbaycan dövləti və
xalqı dost və qardaş ölkənin belə prinsipial mövqeyini olduqca yüksək
qiymətləndirir. İƏT Ermənistanı işğalçı ölkə kimi tanıyır. Ancaq buna
baxmayaraq, bəzi ölkələr İƏT çərçivəsində Ermənistanı işğalçı ölkə kimi
tanısalar da, arxa planda onunla hər cür əməkdaşlıq edirlər. Görünür, Səudiyyə Ərəbistanının
dini-mənəvi dəyərlərə, diplomatik etikaya və prinsipial siyasi mövqeyə malik
olması bəzi mərkəzləri narahat edir. Azərbaycan ictimaiyyəti bu tip
dezinformasiyaların ölkəmizin informasiya məkanına haradan və nə üçün
göndərildiyini bilir və ona inanmır. Səudiyyə Ərəbistanı ilə Azərbaycan
arasında dostluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinin dərin tarixi kökləri, ciddi
mənəvi əsasları və olduqca yaxşı perspektivləri var. Bunu heç bir güc poza bilməz”.
Rufik İSMAYILOV