Azərbaycan elminin inkişafında yeni üfüqlər açılacaq
Ulu öndər Heydər Əliyevin
elm və təhsil siyasəti istər sovet hakimiyyəti illərində, istərsə də
müstəqillik dövründə milli quruculuq strategiyasının əsas istiqamətlərindən
birini təşkil edib. Ulu öndər sovetlər birliyi dönəmində azərbaycanlı gənclərin
təhsil alması, elmi biliklərə yiyələnməsi, ölkənin ümumi inkişafında mühüm rol
oynaması üçün mühüm tədbirlər həyata keçirib. Məhz o, hər il azərbaycanlı
gənclərin təhsil almaq üçün böyük qruplarla keçmiş SSRİ-nin nüfuzlu ali
məktəblərinə göndərilməsi ənənəsinin də əsasını qoyub. O dövrdə hər il 800
tələbə olmaqla, ümumilikdə SSRİ-nin 170 qabaqcıl ali məktəbinə 15 minə yaxın
azərbaycanlı gənc təhsil almaq üçün göndərilib. Hansı ki, məhz həmin gənclər
sonradan Azərbaycanın güclənməsində, inkişafında əvəzsiz xidmətlər göstəriblər.
Ulu öndər Heydər Əliyev müstəqillik illərində də daima gənclərə qayğı göstərib,
onların bir fərd kimi yetişməsinə xüsusi önəm verib. O, hakimiyyətə gəldiyi ilk
günlərdən başlayaraq gənclər siyasəti ilə bağlı bir çox fərman və sərəncamlar
imzalayıb, onların milli və vətənpərvər ruhda tərbiyəsinə, nüfuzlu xarici ali
təhsil ocaqlarında yüksək təhsil almasına xüsusi önəm verib.
Ulu öndər Heydər Əliyevin
əsasını qoyduğu bu siyasət Prezident İlham Əliyev tərəfindən də uğurla davam
etdirilməkdədir. Bu istiqamətdə həyata keçirilən çoxsaylı tədbirlərlə yanaşı, dövlət
başçısının 2007-ci il 16 aprel tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan
gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” xüsusi
vurğulanmalıdır. Bu Dövlət Proqramının əsas məqsədi Azərbaycanda rəqabət
qabiliyyətli iqtisadi sistemin formalaşdırılması və davamlı inkişafın təmin
edilməsi baxımından ölkənin müasir tələblərə cavab verən kadrlara ehtiyacının
ödənilməsindən, gənclərin ümumbəşəri dəyərlər əsasında layiqli ali təhsil
almaları üçün lazımi şəraitin yaradılmasından ibarət idi. Eyni zamanda, Dövlət
Proqramının əsas hədəfi istedadlı gənclərin dünyanın aparıcı ölkələrində təhsil
almaq imkanlarının genişləndirilməsi prosesinin mütəşəkkilliyinin və
səmərəliliyinin artırılması idi. Sevindirici haldır ki, icrası 2007-2015-ci
illəri əhatə edən, 5 min nəfər gəncin xaricdə təhsil almasını hədəfləyən Dövlət
Proqramında qarşıya qoyulan bütün vəzifələr uğurla icra olundu. Bu proqram
çərçivəsində xaricdə yüksək səviyyəli ali təhsil alan gənclərin əksəriyyəti
müasir Azərbaycanın inkişafına öz töhfələrini verməkdədirlər.
Azərbaycan Prezidentinin
elmə, təhsilə diqqət yetirməsinə, ölkə gənclərinin sabahın kamil vətəndaşı kimi
yetişməsinə önəm verməsinə daha bir nümunə olaraq, peşə, orta ixtisas və ali
təhsil alan gənclərin tələbə təqaüdlərinin miqdarının müxtəlif vaxtlarda
artırılmasını da göstərə bilərik. Ölkə başçısı İlham Əliyevin müxtəlif illərdə
imzaladığı sərəncamlarla təqaüdün miqdarı davamlı şəkildə artırılıb. Bununla
bərabər, qəbul imtahanlarında yüksək nəticə göstərən, tələbə adını qazanan
gənclərə Prezident təqaüdləri verilib. Ötən gün isə Prezident İlham Əliyev "Ali
təhsil müəssisələrində təqaüd sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı əlavə
tədbirlər barədə”, "Doktorantlara, ali təhsil, orta ixtisas və peşə təhsili
müəssisələrində, həmçinin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının magistratura
səviyyəsində təhsil alan tələbələrə təqaüdlərin verilməsi haqqında” daha iki
sərəncam və "Azərbaycan Respublikasının ali məktəb tələbələri üçün Prezident
təqaüdünün təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2001-ci il 3 sentyabr tarixli 564 nömrəli Fərmanında dəyişiklik edilməsi
barədə” fərman imzalayıb. Bununla da ali təhsil müəssisələrində müvəffəqiyyət
göstəriciləri əsasında dövlət hesabına maliyyələşən təqaüd yerlərinin sayı
2019-cu ilin martın 1-dən 16000 vahid artırılıb. Təqaüd alan tələbələrin
sayının tələbələrin ümumi sayına olan nisbətinin hazırkı 31 faizdən
2019/2020-ci tədris ilində 45 faizə, 2020/2021-ci tədris ilindən başlayaraq isə
50 faizdən az olmayan səviyyəyə çatdırılması barədə qərar qəbul edilib.
Həmçinin, doktorantlara, ali təhsil, orta ixtisas və peşə təhsili
müəssisələrində, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) magistratura
səviyyəsində təhsil alan tələbələrə dövlət qayğısını artırmaq və onların sosial
müdafiəsini daha da gücləndirmək məqsədilə təqaüdlər artırılıb.
Əlbəttə ki, bütün bunlar
Azərbaycan Prezidentinin ölkə gənclərinə, xüsusən də təhsil alan tələbələrə
xüsusi diqqət və qayğısının daha bir nümunəsidir. Azərbaycan Prezidenti hər
zaman çalışır ki, ölkə gəncləri savadlı, bilikli olsun, onların sosial
təminatları daha da yaxşılaşsın. Fevralın 1-də Bakı Konqres Mərkəzində
Azərbaycan Gəncləri gününə həsr olunmuş respublika toplantısında çıxış edən
Prezident İlham Əliyev bununla bağlı fikirlərini bu cür ifadə edib: "Gənclər
üçün əsas istiqamət, əlbəttə ki, təhsildir. Mən bütün gənclərə üz tutub deyirəm
ki, təhsilə çox böyük fikir versinlər. Çünki bugünkü dünyada bilik, savad ön
plandadır. Bu gün dünya o qədər sürətlə inkişaf edir, texnologiyalar o qədər
sürətlə qabağa gedir ki, bilik, savad olmadan həyatda öz layiqli yerini tapmaq
çox çətindir. Gənclər peşəkar olmalıdırlar. İstənilən sahədə işləyən gənclər
çalışmalıdırlar ki, öz peşəkarlıqlarını artırsınlar. Bizim gənclərimiz milli
ruhda, vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə almalıdırlar”.
Azərbaycanda həyata
keçirilən təhsil siyasəti, ölkə başçısının tələbə təqaüdlərinin artırılması ilə
əlaqədar imzaladığı sənədlərin əhəmiyyəti barədə danışan təhsil naziri Ceyhun Bayramov bildirib ki, təqaüd sisteminin
təkmilləşdirilməsi ölkə rəhbərinin təhsilə qayğısının bariz nümunəsidir. Onun
sözlərinə görə, bu, ali məktəblərdə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə,
tələbələrin sosial müdafiəsinin daha da gücləndirilməsinə xidmət edir. Nazir
qeyd edib ki, hər il yüksək nəticələrlə ali məktəblərə qəbul olunan tələbələrə
Prezident təqaüdünün, qəbul göstəriciləri yuxarı olan gələcəyin müəllimlərinə
təqaüdlərin verilməsi, gənclər üçün Prezident mükafatının təsis edilməsi
onların daha yaxşı təhsil ala bilməsi, təhsilin əlçatanlığının təmin edilməsi
baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bildirilib ki, Prezident İlham Əliyevin
imzaladığı sərəncam və fərman 600-ə yaxın doktorantın və 110 mindən artıq
tələbənin təqaüdlərinin orta hesabla 20 faiz artmasına səbəb olacaq. Nazir
deyib ki, "Ali təhsil müəssisələrində təqaüd sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə
bağlı əlavə tədbirlər barədə” sərəncamla ali təhsil müəssisələrində müvəffəqiyyət
göstəriciləri əsasında dövlət hesabına maliyyələşən təqaüd yerlərinin sayı
2019-cu il martın 1-dən 30 faiz artacaq. Onun fikrincə, bu, ölkədə yüksək
ixtisaslı, peşəkar kadrların hazırlanmasına dövlət qayğısını artıracaq və
müvəffəqiyyət göstəriciləri nümayiş etdirmiş tələbələrə təqaüd almaları üçün
əlavə imkanlar yaradacaq. Nazir bildirib ki, 2016-cı ildə qanunvericiliyə
edilmiş dəyişikliyə əsasən, təqaüdlərin ödənilməsi yalnız dövlət sifarişi
əsasında təhsil alan tələbələrə deyil, eyni zamanda, ümumi orta müvəffəqiyyət
göstəricisi və fənlər üzrə akademik nailiyyətləri nəzərə alınmaqla ödənişli
əsaslarla təhsil alan tələbələrə də şamil edilib.
Mövzu ilə bağlı fikirlərini
"Kaspi”yə bölüşən millət vəkili Hikmət
Babaoğlu qeyd edib ki, təqaüdlərin artırılması barədə sərəncam Azərbaycan
gəncliyinə qayğının növbəti təzahürü kimi qiymətləndirilməlidir. O bildirib ki,
bu, ilk növbədə tələbələrin və elmlə məşğul olmaq istəyən gənclərin sosial
vəziyyətinin yaxşılaşdırılması kimi başa düşülür və kifayət qədər düzgün
məntiqə əsaslanır: "Ancaq məsələnin mahiyyəti şübhəsiz ki, yalnız bununla
məhdudlaşmır. Hazırda dünya yeni, 4-cü sənaye inqilabı ərəfəsindədir və
xalqların intellektual müstəvidə mübarizəsi keyfiyyətcə yeni və daha amansız
bir mərhələyə qədəm qoyur. Gələcəkdə dünyada söz sahibinə çevriləcək xalqlar da
elə bu mübarizənin qalibləri olacaq. Ona görə də bu mühüm tarixi prosesdə
geridə qalmamaq üçün Azərbaycan gəncliyi öz intellektual potensialını daima
səfərbər etməli, milli inkişafımızın gələcəyini təmin etməlidir. Bu mənada
təqaüdlərin artırılması ölkəmizdə elmin inkişafını motivasiya etməklə
Azərbaycan elminin inkişafında yeni üfüqlər açacaq”.
Millət vəkili deyib ki, bu
prosesdə davamlı və fasiləsiz təhsil mühüm əhəmiyyət kəsb edir: "Bir müddət
əvvəl magistrlərə hərbi xidmətdən möhlət hüququ verildi, daha sonra alimlərin
mənzil-məişət problemlərinin həlli istiqamətində addımlar atıldı, təhsilin
bütün pillələrində yeni metodologiyaya əsaslanan islahatlara start verildi və
nəhayət, təqaüdlərin artırılması ilə bağlı mühüm qərar qəbul edildi. Göründüyü
kimi, bu addımlar bir-birini tamamlayan və bu sahədə ardıcıllığı təmin edən
kompleks xarakterli addımlardır və hədəf Azərbaycanda elmin inkişafını təmin
etməkdir. Ümid edirik ki, qəbul edilən bu strateji qərarlar elm sahəsində
inkişafı təmin etməklə intellektual əmək sahəsində məhsuldarlığın artmasına da
gətirib çıxaracaq”.
Rufik
İSMAYILOV