AXCP sədri Əli Kərimlinin siyasi bioqrafiyası çoxdan bitib
Siyasi hakimiyyəti silah gücü ilə
ələ keçirərək 1992-ci ildə iqtidara gələn AXC-Müsavat cütlüyünün yarıtmaz fəaliyyəti
cəmi bir il ərzində Azərbaycanı böyük fəlakətlərlə üz-üzə qoyub. Müstəqilliyini
yenicə bərpa etmiş ölkədə dərin iqtisadi, siyasi, hərbi böhran yaşanıb. Azərbaycan
bir tərəfdən Ermənistan silahlı birləşmələrinin işğalına məruz qalıb. Xankəndi,
Xocavənd, Əsgəran, Xocalı işğal olunduğu halda, silahlı müxalifət gücünü düşmənə
qarşı səfərbər etmək əvəzinə, ölkə daxilində hakimiyyəti ələ keçirməyi
qarşısına məqsəd qoyub.AXC-Müsavat cütlüyünün hakimiyyətə
gəlməsindən sonra səbatsız idarəetməsi, milli azadlıq hərəkatı fəallarının vəzifə
davası, regionçuluq amilləri ölkə daxilində separatizmi, vətəndaş müharibəsini
körüklədib. Bundan məharətlə yararlanan düşmən strateji yüksəklikdə yerləşən,
alınmaz qala sayılan Şuşa, Laçın, Kəlbəcər kimi yaşayış məntəqələrimizi işğal
edib.
Təhlükənin
qarşısını almaqda aciz qalan prezident
Beləliklə də həm xarici, həm də
daxili amillər sayəsində Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi yox olmaq təhlükəsi
yaranıb. Bu təhlükənin qarşısını almaqda aciz qalan o zamankı Prezident Əbülfəz
Elçibəy çıxış yolunu öz "vəzir-vəkilləri” ilə birlikdə Kələki kəndinə qaçmaqda
görüb. Belə bir vaxtda xalq Heydər Əliyevə müraciət edərək, onu yenidən Azərbaycanda
siyasi hakimiyyətə gətirib. Lakin siyasi hakimiyyəti itirən AXC-Müsavat
cütlüyü, onların nəzarəti altında olan silahlı birləşmələr, həmçinin onların hələ
də vəzifədə olan adamları bütün vasitələrlə ulu öndər Heydər Əliyevin fəaliyyətinə
maneələr yaratmağa çalışıblar. Üstündən illər keçəndən sonra vaxtilə hakimiyyətdə
olan, hazırda isə radikal müxalifət düşərgəsində yer alan AXCP sədri Əli Kərimli
və tərəfdarları tarixi reallıqları saxtalaşdırmağa, öz mənafelərinə uyğun şəkildə
ictimailəşdirməyə can atırlar. Bu məqsədlə uydurduqları bir çox yalanlara "həqiqət
donu” geyindirməyə çalışırlar. Amma unudurlar ki, o dövrün tarixi proseslərini
yaxından izləyən, hadisələrin real şahidi olan insanlar hələ sağ və aramızdadırlar.
Yaxın
tariximizin təhrifi
Azərbaycan Prezidentinin
ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi, professor Əli Həsənov "Facebook”dakı şəxsi
profilində bu günlərdə status yazaraq, həmin hadisələrə bir daha aydınlıq gətirib.
O qeyd edib ki, AXCP sədri Ə.Kərimli son vaxtlar yenidən yaxın tariximizi təhrif
edərək ümummilli lider Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldikdən sonra Azərbaycanın 7
rayonunun işğal olduğunu iddia etməyə başlayıb. Prezidentin köməkçisi
vurğulayıb ki, Dağlıq Qarabağ və ətraf yeddi rayon Heydər Əliyev Azərbaycanın rəsmən
prezidenti seçilməmişdən əvvəl işğal edilib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın
işğal edilmiş sonuncu rayonu Zəngilan Ermənistan hərbi birləşmələri tərəfindən
1993-cü ilin oktyabrında zəbt edilib ki, həmin vaxta qədər də Azərbaycanın
legitim prezidenti Əbülfəz Elçibəy olub.
Silahlı
birləşmələr siyasi mübarizəyə cəlb edilib
Ə.Həsənov bildirib ki, Heydər Əliyev
1993-cü ilin 15 iyununda xalqın dəvəti ilə Azərbaycanı düşdüyü çıxılmaz vəziyyətdən
xilas etmək üçün Bakıya gəlib və Ali Sovetin sədri seçilib. Lakin ölkədə bütün
güc strukturları parlamentin sədrinə yox, formal olaraq, legitim prezidentə,
faktiki olaraq baş nazirə tabe olub: "Parlamentin sədri kimi Heydər Əliyevə
tabe olan nə ordu, nə də heç bir güc strukturu yox idi. Paytaxtı tərk etmiş
legitim prezidentin tərəfdarı olan deputatlar və ona sadiq məmur korpusu tərəfindən
Heydər Əliyevin hətta parlamentin sədri kimi səlahiyyətlərinin icrasına da
hüquqi və qeyri-hüquqi maneələr yaradırdılar. AXC-Müsavat hakimiyyətinin ölkəni
saldığı bərbad vəziyyət orduda daha acınacaqlı hal almışdı. Ordunun
maddi-texniki təminatı, hərbi arsenalı yox idi, ordunun döyüş ruhunu saxlamaq
üçün arxa cəbhədə milli birlik də təmin edilməmişdi. Ön cəbhədə döyüşlərin
getdiyi vaxt arxa cəbhədə vəzifə davası aparılır, siyasi qruplaşmalar arasında
açıq silahlı mübarizə gedirdi. Silahlı qüvvələr daxilindəki müxtəlif birləşmələr
də ayrı-ayrı siyasi və maraq qruplarının tabeliyində idi. Paytaxtda vəzifə
davasına çıxan siyasi qruplar daha çox pay qoparmaq üçün həmin silahlı birləşmələri
cəbhə xəttindən geri çəkərək, Bakıya gətirir, siyasi mübarizədə, vəzifə
bölgüsündə təzyiq aləti kimi istifadə edirdilər. Silahlı birləşmələr Bakıda vəzifə
davasında iştirak etdiyi vaxt isə cəbhə müdafiəsiz qalmışdı. Nəticədə erməni
işğalçıları Dağlıq Qarabağla birgə ətraf yeddi rayonu da zəbt etməyə nail
oldular. Tarixi saxtalaşdırmağa çalışanlar cavab versinlər: Belə bir vəziyyətdə
Heydər Əliyev hansı ordu, hansı güc strukturu və hansı səlahiyyətlə ərazi itkilərinin
qarşını ala bilərdi?”.
Acı
nəticələri özgələrə yükləmək cəhdi
Prezidentin köməkçisi Ə.Həsənov
qeyd edib ki, AXCP sədri Ə.Kərimli və tərəfdaşları saxtakarlığa əl atdıqları
üçün məhz tarix onlara əsl yerini göstərib. Administrasiya rəsmisinin qənaətincə,
Ə.Kərimlinin siyasi bioqrafiyası çoxdan bitib və indi o, adi bloqqer kimi maraq
doğurur. Professorun yazdığı bu status qarşısında deməyə və ya yazmağa söz
tapmayan radikal düşərgə təmsilçiləri öz ayıblarına kor olmaq əvəzinə, bir qədər
sonra növbəti yalanlarla tarixi saxtalaşdırmağa yeni cəhdlər ediblər. Buna
cavab olaraq Prezidentin köməkçisi Ə.Həsənov "Yarıtmaz fəaliyyətin acı nəticələrini
özgələrə yükləmək cəhdi” adlı daha bir yazısını sosial şəbəkədə paylaşıb.
Legitim
və faktiki hakimiyyəti olmayan dövlət
Administrasiya rəsmisi bəzi
müxalif bloqçuların ciddi faktları və arqumentləri arxa plana ataraq,
oxucuların diqqətini 1993-cü ilin avqust ayında keçirilmiş referendum aktı üzərində
fokuslamağa, sanki bununla o zamankı məsuliyyətsizliklərinə haqq qazandırmağa
çalışmalarına münasibət bildirib: "1993-cü il avqustun 29-da referendum aktı
olmuşdu və mən o zaman Heydər Əliyevin rəhbəri olduğu YAP-ın fəal üzvlərindən
biri olaraq və aktiv vətəndaş mövqeli şəxs kimi, əlbəttə ki, bu proseslərdən xəbərdar
idim. Həm də sadəcə xəbərdar deyildim, yaxından müşahidə etmək imkanına malik
idim. Referendum aktını zəruri edən səbəblər o zaman kifayət qədər idi. İlk
növbədə, Azərbaycanın xariclə əlaqələrini tənzimləmək üçün hüquqi əsas lazım
idi. O zamankı xarici diplomatların ölkədəki faktiki siyasi durumu legitimləşdirmək
üçün etdiyi çağırışlar da unudulmayıb. Lakin təəssüflə təkrar xatırlatmağa məcburam
ki, Azərbaycanın daha çox xarici diplomatik əlaqələrini tənzimləmək, xarici tərəfdaşlarla
danışıqlarda "legitim və faktiki hakimiyyəti olmayan dövlət” imicindən
qurtulmaq üçün məcburən gedilmiş referendum ölkə daxilində vəziyyəti tam nəzarətə
götürmək üçün yetərli olmamışdı. Çünki, bir tərəfdən Əbülfəz Elçibəy təkidlə
özünü yeganə seçilmiş prezident elan edir, Ali Sovetin müvafiq qərarını, eləcə
də sonradan keçirilmiş referendumun nəticələrini qəbul etmir, digər tərəfdən
ona sadiq parlament üzvləri və məmur korpusu Heydər Əliyevə öz parlament sədri
səlahiyyətlərini icra etməyə bu və ya digər maneələr yaradır, vəzifələrini
dondurur, dövlət idarələrinin işini sabotaj edirdilər. Digər tərəfdən ilin
sonuna qədər ölkənin sərhəd bölgələrində separatizm təhlükəsi davam edirdi”.
Ayrı-ayrı
səhra komandirlərinə tabe olan silahlı birliklər
Ə.Həsənov bildirib ki, o dövrdə yaranmış
hüquqi anlaşılmazlıqları, məmur korpusunun sabotaj cəhdlərini, silahlı qüvvələrin
başıpozuqluğunu aradan qaldırmaq üçün tanınmış ziyalıların Kələkiyə etdikləri səfərlər
də nəticəsiz başa çatmışdı: "Parlamentdə aparılmış müzakirələrdə silahlı qüvvələrin
Heydər Əliyevə deyil, baş nazirə tabe edilməsi haqda anlaşma əldə edilmişdi. Lakin
silahlı qüvvələr üzərində nəzarət yalnız baş nazirdə də deyildi, Ələkrəm Hümbətova,
Rövşən Cavadova, ayrı-ayrı səhra komandirlərinə tabe olan silahlı birliklər də
mövcud idi. Anlaşma da heç bir vahid hüquqi fəaliyyət ehtiva etmirdi. Çünki Azərbaycanın
o zaman düşdüyü vəziyyətdə hüquqi addımlar atmaq mümkünsüzləşmişdi. Bəzən ümumi
qənaətlər, parlament tribunasında edilən şifahi çıxışlar hüquqi aktları əvəz
edirdi”.
Tarixi
əhəmiyyət daşıyan proqram səciyyəli çıxış
Prezidentin köməkçisi bir daha
diqqətə çatdırıb ki, o dövrdə işğala məruz qalan əraziləri hakimiyyət uğrunda
siyasi mübarizəyə cəlb edilmiş başıpozuq hərbi dəstələrlə, vahid nizami ordu
olmadan qorumaq mümkün deyildi: "Yalnız Heydər Əliyev oktyabrda prezident
seçildikdən, hüquqi anlaşılmazlıqlar və silahlı qarşıdurmalar nisbətən ardan
qalxdıqdan sonra ölkədə ciddi ordu quruculuğuna başlanması mümkün oldu ki, bu
haqda da məqalədə qeyd edilib. Həmin mərhələnin başlanğıcı dövlət başçısı Heydər
Əliyevin radio və televiziya ilə Azərbaycan xalqına 2 noyabr 1993-cü il tarixli
müraciəti ilə qoyuldu. 2 noyabr 1993-cü il tarixli müraciət təkcə hərb
quruculuğu deyil, həm də Azərbaycanın dövlət quruculuğu sahəsində tarixi əhəmiyyət
daşıyan proqram səciyyəli çıxış idi”.
Rufik
İSMAYILOV