Bakı 27°C
Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi 10 ildə
Naxçıvan
Muxtar Respublikasında muzey işinin inkişafına göstərilən diqqət və qayğının nəticəsidir
ki, burada müxtəlif sahələr üzrə təşkil olunmuş otuzadək muzey fəaliyyət göstərir.
Son dövrlərdə bu siyahıya əlavə edilən "Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey
Kompleksi, Əlincəqala Tarix-Mədəniyyət Muzeyi, Dövlət Bayrağı Muzeyi, Naxçıvan
Duz Muzeyi və digər muzeylər tariximizin yadigarlarının qorunmasının və təbliğinin
inkişaf dinamikasından xəbər verir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Naxçıvan Bölməsində yaradılmış Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi də məhz bu
inkişafın təzahürlərindən biri kimi meydana çıxmışdır.
Naxçıvan
Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbov tərəfindən imzalanan 6 dekabr
2005-ci il tarixli sərəncam əsasında AMEA Naxçıvan Bölməsində təşkil edilən
ekspedisiyalar zamanı əldə edilən çoxsaylı arxeoloji və etnoqrafik materiallar belə
bir muzeyin formalaşdırılmasına zərurət yaratmışdır.
Azərbaycan
Respublikasında ayrıca olaraq arxeologiya və etnoqrafiya sahəsi üzrə təşkil
olunmuş 3 muzeydən biri, muxtar respublikada isə bu sahədə yeganə olan
Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi AMEA Naxçıvan Bölməsinin Rəyasət Heyətinin sərəncamı
ilə 10 iyun 2008-ci ildə yaradılmışdır.
Muzeyin
yaradılmasından keçən 10 il ərzində burda saxlanılan eksponatların sayı artmış,
çeşidləri zənginləşmişdir. Onların böyük bir qismi Arxeoloji xidmət şöbəsinin
fondunda mühafizə edilməkdədir. I Kültəpə, Sədərək, Ovçulartəpəsi, Ərəbyengicə,
II Kültəpə, Qız qala, Xaraba-Gilan, Şahtaxtı, Oğlanqala, Zoğala və digərləri ilə
birlikdə 21 arxeoloji abidədən aşkar olunan 550-dən çox maddi-mədəniyyət nümunəsi
isə muzeyin sərgi salonunda nümayiş etdirilir. Neolit dövründən başlayaraq son
orta əsrlər dövrünədək xronoloji ardıcıllıqla sıralanan bu dəyərli eksponatlar
muzeyi ziyarət edənlərdə doğma diyarımızın tarixi haqqında təsəvvür yaradırlar.
Muzeyin
cəhrə, teşi, nehrə, keçə və digər tədricən unudulmaqda olan məişət əşyaları ilə
təmsil olunan etnoqrafik materialları milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması və
təbliği baxımından son dərəcə dəyərlidir.
Muxtar
respublikanın müxtəlif bölgələrində aparılan tədqiqatlar nəticəsində muzeyə
daxil olan maddi-mədəniyyət nümunələrinin sayı gündən-günə artmaqdadır.
Eksponatların bir qismi muzeyə müxtəlif təşkilatlar tərəfindən verilmişdir. Vətəndaşlar
tərəfindən də muzeyə maddi-mədəniyyət nümunələrinin təqdim edilməsi diqqətəlayiq
haldır.
Naxçıvan
Muxtar Respublikası Ali Məclisi sədrinin muzeyə bağışladığı Naxçıvan Muxtar
Respublikasının 90 illik yubileyi münasibəti ilə təsis olunmuş medallar
eksponatlar içərisində xüsusi yer tutur. Hüseyin Cavid, Möminə Xatın, Yusif Küseyir
oğlu, Qarabağlar və Nuh peyğəmbərin türbəsini əks etdirən bu dəyərli hədiyyələr
muzeyin sərgi salonunu zənginləşdirməkdədir.
Muzeyin
başlıca funksiyası arxeoloji, etnoqrafik materialların və digər maddi-mədəniyyət
nümunələrinin toplanması, mühafizəsi və gələcək nəsillərə çatdırmaqdan ibarətdir.
Bu baxımdan, muzey 2 funksiyanı özündə ehtiva etməkdədir: maddi-mədəniyyət
nümunələrinin mühafizəsi və mədəni irsimizin təbliği. Bu funksiyalar muzeydə tələbələrlə
keçirilən açıq dərslərlə, muzeyin məlumat-bələdçi kitabçasının hazırlanması,
muzeyə yeni materiallar gətirilməsi və bununla da ziyarətçilərin artırılması
vasitəsi ilə həyata keçirilməkdədir. Ziyarətçilər içərisində orta məktəb
şagirdindən başlamış, yüksək elmi dərəcəli şəxslərə, həmçinin əcnəbi qonaqlara
da rast gəlmək olur. Onlar burada Naxçıvanın qədim və zəngin tarixini, ardıcıl
və sistemli şəkildə vərəqləmək imkanı qazanırlar. Bu mənada AMEA Naxçıvan Bölməsinin
Arxeologiya və Etnoqrafiya muzeyi təkcə tariximizin, mədəniyyətimizin deyil,
eyni zamanda mənəviyyatımızın da inkişaf dinamikasını nümayiş etdirmək kimi müqəddəs
missiyanı yerinə yetirməkdədir.
Qeyd
etmək lazımdır ki, yaxın vaxtlarda muzeyin məlumat-bələdçi kitabçasının Azərbaycan,
ingilis və rus dillərində yeni nəşrinin hazırlanması Arxeologiya və Etnoqrafiya
Muzeyinin 10 illik yubileyinə töhfə olacaqdır.
Zeynəb Quliyeva
AMEA Naxçıvan Bölməsinin
Arxeoloji xidmət şöbəsinin müdiri,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
