Afrikanın ən yüksək zirvəsində bayrağımızı dalğalandıran oğlan- Hobbi
"Növbəti skautinq fəaliyyətimi başa vurdum. 15 oktyabr 2018-ci il,
saat 07:05-də Azərbaycan Respublikası və Azərbaycan Skautlar Assosiasiyasının
bayraqlarını Afrika qitəsinin ən yüksək zirvəsi Uhuruda dalğalandırdım”. Bu
sözlər onun bir neçə gün öncə sosial şəbəkədəki paylaşımıdır. İqtisad
Universitetinin maliyyə fakültəsini bitirib, birinci kursdan işləməyə başlayıb,
amma bununla yanaşı, skaut kimi fəaliyyət də onun maraq dairəsində olub və alpinizm onun bu fəaliyyətinin bir parçasıdır. Müsahibimiz
gənc skaut Orxan Nuridir.
- Afrikanın ən yüksək zirvəsinə çıxıbsınız. Bundan əvvəl
də deyəsən, Avropanın ən yüksək zirvəsini fəth edibsiniz...
- Bəli, bu,
ikinci idi. Növbəti hədəf Cənubi
Amerikanın ən yüksək zirvəsi olan Akonkaquadır. Amma onun maliyyəsi çoxdur, ona
görə, arada fasilə olacaq. Elə son səfərə hazırlaşmaq da asan olmadı. Maliyyə
nöqteyi-nəzərindən yanaşsaq, bir hobbiyə xeyli pul xərcləmək çox adama məntiqli
gəlmir. Çünki bir səfərə getmək üçün heç də az maliyyə tələb olunmur. O pulu Azərbaycanda
çalışmaqla qısa müddətdə toplamaq da çətin idi. Həm dağlarda özümü inkişaf
etdirmək, həm də lazım olan maliyyəni daha tez toplamaq üçün Amerikaya getdim.
Daha əvvəl Amerikada olduğuma görə, mənə asanlıqla viza verdilər. Orda texniki
dırmanma ilə bağlı iki təlim götürdüm. Amma sırf professional təlim deyil. Beynəlxalq
professional dırmanma sertifikatı almaq üçün hazırlıq prosesi idi. Bu,
amerikalılar üçün ucuz idi, mən gedib orda Amerikada "American Alpine Club”a üzv oldum. Keçən ilin dekabrında getdim. Eyni
zamanda orda işləyib pul yığdım. O maliyyə hesabına xəyalımı gerçəkləşdirə
bildim.
- Bu, xəyalınız idi?
- Bəli, yüz
faiz. Amma mənim qurduğum xəyal tam olaraq daha böyükdür. Hər qitədəki ən yüksək
zirvələrə çıxmaq istəyirəm. Azərbaycanda bunu yalnız bir nəfər - İsrafil Aşurlu
edə bilib. Hansı ki Azərbaycanın bayrağını Everestdə dalğalandıran yeganə şəxsdir.
Onun yolunu gedirəm, amma tezliklə onun nəticəsini əldə edəcəyimi deyə bilmərəm.
35 yaşa proqnozlaşdırıram.
- Çox gec də sayılmaz...
- Bəli, çox gec
deyil. İ.Aşurlu 35-40 yaşlarında bunu edib.
- "Xəyallarınız
gec-tez gerçəkləşir” - deyə paylaşımınızda bir cümlə diqqətimi çəkdi. İstədiyiniz
hər şey olub?
-
Bəli, istədiyim hər şey gec-tez olub. Bircə, o paylaşımın sonunda qeyd etdiyim
evlənmək qalıb (gülür).
- Bu cür ekstremal istiqamətdə hobbilərə maraq, adətən
25 yaşdan sonra yaranır. Sizdə necə olub?
- Bəli, elədir.
Bizdə adətən, tələbə vaxtı, ya da universitetdən sonra boş vaxtlarında gənclər
turlar vasitəsilə təbiətə çıxırlar, Azərbaycanın yüksəkliklərində vaxt keçirirlər,
bununla da təbiətə aşiq olurlar və dağçılığa gedən bir yola yönəlirlər. Yerli
dağçıların əksəriyyətinin təcrübəsi belədir. Məndə isə tamam başqadır. 2005-ci
ildə belə, mənim e-mail adresim [email protected]
idi. Hardasa 7-ci sinifdə oxuyurdum. Uşaqlıqdan gəlib. Uşaq vaxtı özümə
alpinist deyirdim. Peşəkar şəkildə isə 2015-ci ildən başlamışam, 25 yaşa təsadüf
edib.
- 7-ci sinifdə bu sahə ilə necə tanış olmuşdunuz?
- Əslində, sırf
tanış olduğumu demək olmaz. İnternet bizə yeni-yeni gəlirdi, evə ilk kompüteri
alanda internetdə Norveçin ağ dağlarına baxırdıq. Balacalıqdan o dağlar gözümdə heyrətamiz görünürdü.
- Evdə kiminsə dağlara sevgisi, bu sahəyə marağı
var idi?
- Nəinki evdə,
heç nəsildə belə biri yox idi.
- Onda bu sahəyə yönələndə sizə irad tutmamış
olmazlar...
- Təbii ki ailəm
buna qarşı çıxırdı. Universiteti bitirəndən sonra Azərbaycan Hava və Ekstremal İdman növləri Federasiyasıilə tanış
oldum. Federasiyanın nəzdində
dağçılıq məktəbi var, 2015-ci ildə ora qoşuldum. Bir il oxudum, sonra bir il də
oxuyub texniki dırmanma idman növləri üçün hakimlik dərəcəsi də aldım. İndiyə qədər
bir çox yarışlarda iştirak etmişəm.
- Alpinistlərdən "dağı sevmək” fikrini çox tez-tez
eşidirik. Maraqlıdır, dağın nəyini sevirsiniz? Sevginin səbəbkarı nədir?
- Dağçılıq bir
sevdadır, bunu ancaq onu sevənlər dərk edə bilər, başqaları yox. Tənbəl, öz üzərində
işləməyi sevməyən insanlar dağdan heç cür həzz ala bilmirlər. Çünki dağ əziyyətdir,
gün, yandırır, küləkdən gözünüzü aça bilmirsiniz. İrəliləmək elə də asan olmur,
eyni zamanda üstünüzdə heç də az olmayan yük daşıyırsınız. Çantanın ağırlığı
ortalama 20 kiloqram olur. Amma diki qalxdıqda, 5 km-dən sonra yorulursan və o
ağırlıq adama 70-80 kq kimi gəlir. Bu da psixoloji olaraq insan üçün heç də
asan deyil. Hər insan bunu sevə bilmir. Bu sevgiyə xüsusi səbəb də görmürəm, sən
çətinliyə dözməyi sevirsən, bu da adama həzz almağa imkan verir.
- Ötən il Tufandağda həlak olan alpinistlərdən Fəridə
Cəbrayılzadə sizin dostunuz idi. Ondan sonra sanki xanımların bu sahəyə yönəlməsi
ilə bağlı bir qorxu var.
- Fəridəgilin
başına gələnlərdən sonra bu sahədə qızlar çox azalıb, hələ azalacaq da. Çünki
ailələr basqı edəcək. Nəinki ailə, artıq dostlar da basqı edirlər. Hətta təkcə
qızlara deyil, elə oğlanlara da. Çünki dağ başdan-ayağa təhlükədir. Qar olmasa
belə, daş, qaya üstünə gələ, gün vura bilər. Nəzərə alanda ki, dağ
sivilizasiyadan kənar yerdədir, başına nə isə gələndə xilas olma ehtimalın çox
az olur.
- Bu sizi qorxutmur?
- Yox, qətiyyən.
Hətta solo dırmanmalar mənə maraqlı gəlir. Bircə dəfə solo dırmanma etmişəm,
amma qismət olduqca istəyərəm ki, yenə də edim. Lakin bu, daha çox hazırlıq tələb
edir, psixoloji olaraq da hazır olmalısan. Çünki dağa tək çıxırsan.
- Psixoloji hazırlıq
məsələsini xüsusi vurğulayırsınız...
- Yüz insanı
dağın ətəyinə düzüb desəniz ki, yuxarı qalxın. Yorulmağı fikirləşməsələr, hər
bir şeylə təmin etsəniz belə, böyük hissəsi qalxmaq istəməyəcək. Çünki
psixoloji olaraq hazır deyillər. Hətta elələri olur ki, dağa çıxırlar, 20 metr
sonra zirvənin görünəcəyi yerə gəlib çıxırlar, lakin geri qayıdırlar. Zirvəyə
20 metr qalmış geri qayıdanlar çox olur. Bələdçilik fəaliyyətim dövrümdə belə
halla çox rastlaşmışam. 20 nəfərdən 19-u ağlayıb ki, geri qayıdaq.
- Xanımlar, ya bəylər?
- Fərqi yoxdur, ən
güclü oğlan belə ağlayıb. Bu, normaldır.
- O qədər yolu çıxıblarsa, bir neçə metr getməklərinə
mane olan nədir?
- Çünki əzm
yoxdur. Psixoloji olaraq dözümlü deyillər. Deyirlər ki, mənə lazım deyil, o
zirvəyə çatanda nə olacaq ki?
- Heç zirvəyə az qalmış geri qayıtdığınız olub?
- Yox, olmayıb.
Amma bununla fəxr etmirəm, bu pisdir. Ümumiyyətlə isə belə bir deyim var ki, gərək
dağ icazə versin ki sən ona çıxasan. Hava şəraiti pis olarsa, geri qayıda bilərəm.
Bundan peşman da olmaram. "Bazardüzü”nə qalxmağa getmişdik, hava pis oldu, tur
təxirə düşdü. Dağa qalxmamışdıq.
- Dağa gedən adamlar dağ yoldaşlığından ağızdolusu
danışırlar...
- Dağa tək getmək
çətindir, çünki böyük məsuliyyət tələb edir. Ona görə, qrupla gedilir. Qrupda
minimum iki, maksimum on nəfər olur. Yüksək zirvələr üçün ekspedisiya təşkil
olunursa, on nəfər belə çoxdur, beş nəfər bəs edir. Deyirlər ki, dostu yolda
tanıyarlar. Böyük əziyyət dolu bir yola çıxmaqdan söhbət gedir. Adi yol deyil
ki, yorulanda dayanıb gedəsən. Burda çox nüanslar var. Adi yemək məsələsini
deyim. Əgər çox yemək yeyənsənsə, normadan bir az artıq yeyəndə, o biri
dostunun payına keçmiş olursan. Hər şeyi bərabər paylamaq, balansı qorumaq
lazımdır. Ona görə, dağçılar öz yoldaşlarını xüsusi seçirlər. Bu, əvvəldən
müzakirə olunur ki, filan adamla yola çıxmaq olar, yoxsa yox. Yaxşı tanımadığın
adamla dağa çıxa bilməzsən.
- Bunun təhlükəli tərəfləri nələrdir?
Qrup səfərlərində
daha təcrübəlilərlə yanaşı, təcrübəsizlər olanda hava şəraitinə görə qərar vermək
təcrübəlinin üstünə düşür. Belə məqamda təcrübəli şəxs doğru qərar verməyəndə,
nəticə yaxşı olmaya bilər.
- Dostlarınız çoxdur, paylaşımlardan görünür ki, bu
səfərdən gəlməyinizi gözləyənləri çox idi. Qayıdanda onlara əsasən nələrdən danışırsınız?
- Hər yürüşün
özü bir macəradır. Elə onlara danışdığımı sizə də danışa bilərəm. Zirvə yürüşləri
əsasən 3, qitə zirvə yürüşləri 5-8 gün çəkir. Bu müddətdə əməlli-başlı macəra
yaşayırsan. Sonuncu qitə yürüşündə 3 gün "Main camp”a qədər yol getdik, dəniz səviyyəsindən
2000-2200 metr səviyyəyə maşın qaldırır. Orda qoruğun qapısında düşüb ödənişləri
edib qalxdıq. Birinci gün 2700 metr qalxdıq, sonra yatıb səhər durub yenə yola
çıxdıq. Bu dəfə növbəti gün hədəf 3700 metr hündürlük oldu. Sonrakı gün 4700-ə qalxdıq. Axşam 6-dan gecə 12-yə qədər
normal istirahət etdik, 3 saat yatdıq. Gecə 12-də yola çıxıb, bütün gecəni yol
getdik. Səhər 6-da 5800 metr hündürlükdə idik. Saat 7-də artıq 5895 metrlik
zirvəyə qalxmışdım.
- Skaut fəaliyyətiniz
də var, bundan heç danışmadıq.
Aygün Asimqızı