600 minədək insanı əhatə edən artım
Prezident İlham Əliyevin
rəhbərliyi ilə həyata keçirilən siyasətin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşı
dayandığı üçün ölkədə sosial məsələlərin həlli daim diqqət mərkəzində
saxlanılır. Son 15 il ərzində sosial məsələlərin həllinə çox böyük diqqət
göstərilməsi, maaşların təxminən 7 dəfə, pensiyaların 10 dəfədən çox
artırılması, həmçinin ötən illər ərzində 3100-dən çox məktəb, 640-dan artıq
xəstəxananın tikilib və ya təmir edilərək vətəndaşların istifadəsinə verilməsi,
bölgələrdə 43 Olimpiya İdman Mərkəzinin yaradılması buna əyani misaldır.
2003-cü ildən indiyə qədər ötən müddət ərzində görülən işlər sayəsində
Azərbaycanda yoxsulluq təxminən 50 faizdən 5,4 faiz, işsizlik 5 faiz
səviyyəsinə enib. Beləliklə də Azərbaycan yoxsulluq səviyyəsini 5 faizə qədər
endirməyi bacaran dünyanın 29 ölkəsi sırasına daxil olub. Ölkə rəhbərliyi
tərəfindən həyata keçirilən islahatlar beynəlxalq qurumlar tərəfindən də müsbət
qiymətləndirilib. 2019-cu il üçün "Doing Business” hesabatında
Azərbaycanınreytinqi 57-ci yerdən 32-ci sıraya qalxaraq 25 pillə
irəliləyib. Vətəndaşların sağlamlığının qorunması üçün hər il təxminən 5
milyona yaxın insanın dövlət xətti ilə pulsuz tibbi müayinədən keçirilməsi, indiyə
qədər ölkədə 2 milyona yaxın, təkcə ötən il isə 118 min daimi yeni iş yerinin
yaradılması da sosial siyasətin uğurlarındandır.
Sosial sahədə atılan
addımlardan biri də davamlı olaraq minimum aylıq əmək haqqının artırılmasıdır. Məlumat
üçün bildirək ki, minimum aylıq əməkhaqqı işçinin əməyinə görə ona ödənilən
maaşın ən aşağı pilləsidir. Minimum aylıq əməkhaqqı siyasətinin dəstəkçiləri
hesab edirlər ki, bu siyasət işçilərin həyat şəraitini yüksəldir, yoxsulluq
səviyyəsini azaldır və biznesin effektli olması yönündə stimul yaradır. Azərbaycanda
da vətəndaşların əmək hüquqlarının qorunması, işçilərin maddi, sosial
tələbatlarının ödənilməsi və layiqli həyat səviyyələrinin təmin edilməsi,
xüsusən də minimum əmək haqqının artırılması ölkədə həyata keçirilən
sosial-iqtisadi siyasətin prioritetlərindəndir.
Cari il fevralın 8-də
dövlət başçısı İlham Əliyev minimum aylıq əməkhaqqının artırılması və "Minimum
aylıq əməkhaqqının artırılması haqqında” Azərbaycan Prezidentinin 2017-ci il 25
dekabr tarixli 3545 nömrəli sərəncamında dəyişiklik edilməsi barədə daha bir
sərəncam imzalayıb. Sərəncamda qeyd olunub ki, minimum aylıq əməkhaqqının
məbləği 2019-cu il martın 1-dən 180 manat müəyyən edilsin.
Sözügedən Sərəncamla
Nazirlər Kabinetinə tapşırılıb ki, Nazirlər Kabinetinin aktları ilə müəyyən
olunmuş dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən sahələrdə çalışan işçilərin aylıq
tarif (vəzifə) maaşlarının məbləğlərini bir ay müddətində bu sərəncamın 1-ci
hissəsinə uyğunlaşdırsın. Həmçinin Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
aktları ilə müəyyən olunmuş dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən sahələrdə
çalışan işçilərin aylıq tarif (vəzifə) maaşlarının məbləğlərinin bu sərəncamın
1-ci hissəsinə uyğunlaşdırılması ilə bağlı təkliflərini bir ay müddətində
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin.
Onu da əlavə edək ki,
2004-cü illə müqayisədə minimum əmək haqqı 6,5 dəfə artaraq 2018-ci ildə 130
manat təşkil edib. Yeni sərəncamla minimum aylıq əməkhaqqının məbləği
əhəmiyyətli dərəcə artıb və minimum aylıq əmək haqqı yaşayış minimumu ilə
bərabərləşib, orta əmək haqqının 33 faizini təşkil edib. Belə ki, ölkə üzrə
minimum aylıq əmək haqqı 130 manat, yaşayış minimumu 180 manat, ehtiyac meyarı
143 manat idi. Minimum əməkhaqqının artırılması ilə bağlı dövlət büdcəsindən
illik 400 milyon manat, 2019-cu il 10 ay ərzində isə 335 milyon manata qədər
əlavə vəsait yönəldiləcək. Beləliklə minimum əməkhaqqının artımı birbaşa olaraq
600 minədək insanı əhatə edəcək. Onlardan dövlət sektorunda işləyən 450 min
nəfərin əmək haqqında 30 faiz, özəl sektorda işləyən 150 min nəfərin əmək
haqqında isə 25 faiz artım özünü göstərəcək. Bununla yanaşı, ölkə
iqtisadiyyatının güclənməsi ilə qarşıdakı illərdə də minimum aylıq əmək
haqqının yenidən artırılacağı gözləniləndir.
Əlbəttə ki, bütün bu
reallıqlar, atılan addımlar təqdirəlayiqdir, sevindirici haldır. Amma əfsuslar
olsun ki, Qubad İbadoğlu, Natiq Cəfərli kimi özlərini ekspert adlandıranlar öz
fərziyyələri ilə bu addıma da qara yaxmağa çalışırlar. Onlar dövlət başçısının
sərəncam imzaladığı vaxtdan indiyə qədər sosial şəbəkələrdə statuslar paylaşır,
ağa qara rəng qatmaq üçün hər vasitəyə əl atırlar. Birmənalı olaraq bu
hərəkətlər təəssüf doğurur. Milli Məclisin əmək və sosial siyasət komitəsinin
üzvü Musa Quliyevbildirib ki, bəzi şəxslərin
gətirdiyi arqumentlər zəifdir. O qeyd edib ki, Prezident İlham Əliyevin minimum
əməkhaqqının artırılması ilə bağlı sərəncamı əhalinin sosial müdafiəsinin
gücləndirilməsi istiqamətində atılmış növbəti mühüm addımdır. M.Quliyevin
fikrincə, bu sərəncam Azərbaycan dövlətinin, xüsusilə də Prezident İlham
Əliyevin əhalinin sosial müdafiəsinə diqqət və qayğısının əyani göstəricisidir.
Deputat deyib ki, ölkəmizdə əməkhaqları, yaşayış minimumu, pensiya
müavinətləri, hər il artırılsa da, bu məbləğlər indiki artımla müqayisədə o
qədər də çox olmayıb.
M.Quliyev bildirib ki,
bütün dünyada əməkhaqqının, pensiyaların, müavinətlərin artırılması inflyasiya və
yaxud da orta əməkhaqqının indeksasiyası ilə bağlı aparılır. Onun sözlərinə
görə, bu, o qədər də böyük rəqəm olmur: "Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin fevralın
8-də imzaladığı sərəncamla minimum aylıq əməkhaqqının birdən-birə 38,4 faiz
artırılması olduqca önəmli məsələdir. Bu, əhalimizin çox böyük təbəqəsini əhatə
edəcək. Sərəncama əsasən, büdcədən maliyyələşən təşkilatlarda çalışan 450 min
nəfər, eləcə də qeyri-dövlət sektorunda çalışan 150 min nəfər daxil olmaqla, ən
azı 600 min nəfərin əməkhaqqı artırılacaq. Bu, bir tərəfdən əhalinin sosial
rifahının güclənməsinə xidmət edəcək, eyni zamanda, sosial sığorta haqlarının
artmasına gətirib çıxaracaq ki, gələcəkdə pensiya təminatı daha da
yaxşılaşacaq. Sərəncamın digər mühüm əhəmiyyəti isə odur ki, qeyri-leqal
məşğulluq aradan qaldırılacaq, əmək müqavilələrinin bağlanılmasına stimul
veriləcək. Bütün parametrlərdən baxsaq, bu sərəncam Prezident İlham Əliyevin
dəfələrlə söylədiyi kimi, Azərbaycan dövlətinin sosial siyasətinin mərkəzində
vətəndaş amili dayandığını bir daha təsdiqləyir”.
Milli Məclisin Əmək və
sosial siyasət komitəsinin sədri Hadı Rəcəbli deyib ki, Prezident İlham Əliyev
tərəfindən minimum aylıq əməkhaqqının məbləğinin 2019-cu il martın 1-dən 180
manatadək artırılması olduqca önəmli bir addımdır". Onun sözlərinə görə Azərbaycan
dövlətçiliyi tarixində ilk dəfə olaraq minimum əməkhaqqı ilə yaşayış
minimumunun həcmi bərabərləşir: "Yaşayış minimumu rəqəmi bir nəfər üçün
istehlak səbətinə uyğun olaraq minimum hesablanır. Minimum əməkhaqqının yaşayış
minimumuna uyğunlaşdırılması 600 min insana şamil olunacaq və buna görə əlavə
olaraq 400 milyon manat ayrılacaq. Bu, əhalinin sosial müdafiəsinin
gücləndirilməsi baxımından olduqca önəmli addımdır".
Komitə sədri vurğulayıb ki,
müvafiq sərəncam bir daha Prezident İlham Əliyevin xalqa diqqət və qayğısının
bariz nümunəsidir: "Xalqımız bu addıma görə cənab Prezidentə
minnətdarlığını bildirir. Mən illərlə sosial siyasətlə məşğul olan biri kimi bu
addımın çox önəmli olduğunu qeyd edirəm. Digər tərəfdən, bu sərəncam orta aylıq
əməkhaqqının artmasına da təsir göstərəcək və digər göstəricilərdə özünü büruzə
verəcək".
Milli Məclisin deputatı
Bəxtiyar Əliyev də deyib ki, Prezident İlham Əliyev daim Azərbaycan
vətəndaşlarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə böyük diqqət yetirir.
Dövlət başçısı tərəfindən minimum aylıq əməkhaqqının məbləğinin 2019-cu il
martın 1-dən 180 manatadək artırılması ilə bağlı imzalanan sərəncam da bu
siyasətin davamıdır. Deputat vurğulayıb ki, Prezident İlham Əliyev daim
Azərbaycan vətəndaşlarının əməkhaqlarının artırılması, mənzil şəraitinin
yaxşılaşdırılması, yeni iş yerlərinin açılması və digər bu kimi məsələlərlə
bağlı sərəncamlar imzalayır: "Minimum əməkhaqqının artırılması ilə bağlı
sərəncam bir daha onu göstərir ki, ölkəmizin sürətlə inkişaf edən
iqtisadiyyatında öndə Azərbaycan vətəndaşının sosial rifahı dayanır və həyata
keçirilən uğurlu siyasət nəticəsində Azərbaycan inkişaf edir".
B.Əliyev əlavə edib ki, bu
inkişaf Azərbaycan vətəndaşının həm təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə, həm də
onun sosial rifahının yaxşılaşdırılmasına yönəlib: "Azərbaycanda həyata
keçirilən siyasətin mərkəzində insan amili dayanır və bütün səylər
vətəndaşların rifahının yüksəlməsinə yönəlib".
Alpər
İSMAYIL