2018-ci ildən iqtisadi gözləntilər
Artıq
2017-ci il başa çatmaq üzrədir. Bir sıra iqtisadi islahatlar və layihələrlə
yadda qalan 2017-ni, demək olar ki, nikbin və pozitiv əhval əhval-ruhiyyə ilə
yola salırıq. Bəs görəsən qarşıdan gələn 2018 iqtisadi baxımdan hansı vədlər
verir? Növbəti ildə nələr olacaq? Suallarımızı ekspertlərə ünvanladıq.
İqtisadçı-alim Vüqar Bayramov deyir ki, bu il ölkəyə valyuta axınında artım olacaq: "2017-ci il
Azərbaycanda həm rəsmi, həm də beynəlxalq maliyyə qurumlarının açıqladığı
göstəricilərə əsasən, iqtisadi artımın olduğu bir il kimi yadda qaldı. Qarşıdan gələn 2018-ci il
üçün Azərbaycan hökuməti təqribən 2 faizə yaxın iqtisadi artım proqnozlaşdırır.
Eyni zamanda beynəlxalq maliyyə qurumları da iqtisadi artım tempinin iki faizə
yaxın həddə olacağını proqnozlaşdırır. Yəni, nəticə etibarilə 2018-ci il üçün
beynəlxalq maliyyə qurumları ilə Azərbaycan hökumətinin proqnozları demək olar
ki, üst-üstə düşür. Məsələn, Beynəlxalq Valyuta Fondu, Dünya Bankı, Avropa
Yenidənqurma və İnkişaf Bankı ölkəmizdə iqtisadi artım olacağı qənaətindədirlər
və bu, 2018-ci il üçün verilən pozitiv siqnallardır. Bu proqnozlar növbəti il
üçün nikbin proqnozların verilməsinə imkan yaradır. Bundan başqa, 2018-ci il nəhayət,
uzun müddətdən bəri gözlənilən TANAP layihəsinin start götürəcəyi bir il kimi
də yadda qala bilər. Çünki 2018-ci ildə TANAP-ın istifadəyə veriləcəyi
planlaşdırılır. Bu da növbəti il ölkəyə yeni valyuta axını gətirə bilər.
Həmçinin valyuta həcmlərində artım müşahidə olunacağını deməyə əsas verir. Ümumiyyətlə,
TANAP istifadəyə veriləcəyi təqdirdə, dövlət gəlirlərinin artımına nail
olunacaq. Qeyd edim ki, qarşıdakı il üçün nəzərdə tutulan ən vacib iqtisadi
məqamlardan biri də məhz budur".
İqtisadçı alim bildirib ki, 2018-ci ildə qlobal şoklar olmayacağı təqdirdə,
Mərkəzi Bank manatın məzənnəsinin stabil qalacağını proqnozlaşdırır: "Təbii ki,
bu da mühüm məsələlərdən biridir. Nəticə etibarilə Mərkəzi Bank tərəfindən
manatın məzənnəsinin qorunub saxlanılması birbaşa iqtisadi sabitliyin qorunub
saxlanılması baxımından çox vacibdir. Neftin dünya bazarında qiymətində kəskin
azalmalar olmazsa və mövcud qiymətlər qalarsa, Mərkəzi Bank milli valyutanın
məzənnəsini qoruyub saxlamağa nail olacaq. Onu da qeyd edim ki, 2018-ci ildə
manatın məzənnəsinin necə dəyişəcəyi birbaşa olaraq Mərkəzi Bankın mövqeyindən
asılıdır. Neftin dünya bazarındakı qiyməti bu məsələyə birbaşa təsir
göstərəcək. Hesab edirəm ki, 2018-ci il iqtisadi islahatların davam
etdiriləcəyi bir il olacaq. Çünki strateji yol xəritələrinin icrası və neftin
hazırki qiyməti bir tərəfdən ölkə üçün maliyyə bazası formalaşdırır, digər
tərəfdən isə yol xəritəsinin icrası nəticəsində islahatların miqyasının
genişləndirilməsinə imkan yaradır. Bütün bunların fonunda demək olar ki, 2018-ci
il üçün verilən proqnozlar nikbindir. Nəticə etibarilə qarşıdakı il ərzində Azərbaycan
yenidən iqtisadi artım tempini bərpa etmək imkanına malik olacaq. Növbəti ildə
neftin qiymətinin necə dəyişəcəyinə gəldikdə isə, deyə bilərəm ki, bu təkcə iqtisadi
amillərlə deyil, həm də siyasi faktorlarla birbaşa bağlı olacaq. OPEC-in
verdiyi proqnozu nəzərə alsaq, neftin dünya bazarındakı qiymətinin 60 dollar
ətrafında dəyişəcəyi gözlənilir. Amma yenə də qeyd edim ki, siyasi hadisələrin
hansı cərəyanda inkişaf edəcəyini indidən bilmək olmaz. Azərbaycan üçün neftin
qiymətinin 60 dollar ətrafında dəyişməyi kifayət qədər arzuolunan ssenaridir. Bu,
dövlət gəlirlərindəki stabilliyin və daxilolmaların qorunub saxlanılmasına
imkan yaratmış olacaq”.
Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq
komitəsinin üzvü, millət vəkili Azər Badamov gələn
illə bağlı nikbin proqnozlar vəd edir: "2017-ci il başa çatmaq üzrədir. Cəsarətlə
deyə bilərik ki, bu il bizim başladığımız iqtisadi islahatlar uğurla həyata
keçirildi. Bütün bunlar isə öz növbəsində 2018-ci ildən müsbət iqtisadi
gözləntilərin proqnozlaşdırılmasına imkan yaradır. Bunu deməyə həm
qanunvericilik, həm icrasına başladığımız strateji yol xəritələrinin gedişatı,
həm də qəbul olunan dövlət büdcəsi və onunla bağlı həyata keçirilən tədbirlər
əsas verir. Düşünürəm ki, atılan addımlar qarşıdan gələn ildə Azərbaycan iqtisadiyyatının
yüksəlişinə şərait yaradacaq. Bu ili biz həm Ümum Daxili Məhsulun həcmində, həm
də iqtisadi artımla başa vururuq. 2018-ci ildə bu ilki iqtisadi artımların dinamik
şəkildə artacağı gözlənilir. Növbəti ildə ölkəmizdə böyük layihələrə start veriləcəyi
proqnozlaşdırılır. Bu layihələr böyük investisiya layihələridir. Onların bir
çoxuna bir milyarddan çox investisiya yatırılıb. Məsələn, 2018-ci ildə
Sumqayıtda Karbomid və Polimer zavodlarının açılışı gözlənilir. Həmçinin
bölgələrdə iqtisadi zonaların, yeni sənaye məhəllələrinin açılışı ehtimal
olunur. Bütün bu layihələrin fonunda 2018-ci ildə ölkə iqtisadiyyatında artım
olacağını deyə bilərəm. 2018-ci ildən gözləntilər pozitivdir. Manatın daha da
möhkəmlənəcəyi proqnozlaşdırılır. Ölkədə alıcılıq qabiliyyəti artacaq, iqtisadi
və valyuta ehtiyatlarının artımı gözlənilir. Bununla yanaşı, ixrac məsələləri
daha da inkişaf etdiriləcək, bu sahədə olan problemlər minimuma endiriləcək.
Bütün bu addımlar isə son nəticədə əhalinin yaşayış səviyyəsinin daha da
yaxşılaşdırılmasına hesablanıb”.
Şəbnəm Mehdizadə