Payız gəldi, uçdu gəldi xəstəliklər...
Mövsüm dəyişikliyi ilə əlaqədar olaraq bəzi xəstəliklər və viruslar fəallaşır.
Ümumiyyətlə payız fəsli xəstəliklərlə zəngin bir mövsüm hesab edilir. Bu fəsildə
immuniteti zəif olan insanlar, əsasən də uşaqlar xüsusi olaraq
qorunmalıdırlar. Ekspertlər qeyd edir ki, virus xəstəliklərinin kəskin
hal almasının əsas səbəbi kifayət qədər vitamin qəbul edilməməsidir. Bu cür xəstəliklərə
insanlar həm mövsüm dəyişməsi, həm də immun sisteminin zəifləməsi səbəbi ilə
tez yoluxur.
Adətən payız fəsli virus xəstəliklərinin
artan vaxtıdır. Çünki fəsil dəyişkənliyi ilə orqanizmdə müxtəlif proseslər baş
verir. Bundan başqa, fəsil dəyişkənliyi zamanı insanlar adətən geyimlərinə
fikir vermirlər. Havanın dəyişkən olan vaxtı soyuqdəymə də artır. Bu isə müxtəlif
xəstəliklərin yaranmasına təkan verir.
İnfeksionist-hepatoloq Əliyar Əfəndiyev qeyd edir ki, ilk növbədə təhlükə yaradan
infeksion xəstəlik qripdir: "Qripin mövsümü dekabr ayından başlayır və aprel
ayına qədər davam edir. Bunun qarşısını almaq üçün sentyabrın axırından
başlayaraq oktyabr, noyabr ayları ərzində kütləvi şəkildə peyvəndlər
aparılmalıdır. Ümumilikdə mövsümi xəstəliklərdən, viruslardan qorunmaq üçün
spektifik və qeyri-spektifik profilaktika var. Spektifik profilaktikaya
yalnız viruslar əleyhinə olan peyvəndlər
daxildir. Qeyri-spektifik profilaktikada isə əsas iş insanın öz üzərinə düşür.
İnsan özünü qorumalıdır. Fəsil dəyişikliyinin baş verdiyi, virusların fəallaşdığı
bir dövrdə tibbi maskalardan istifadə çox gərəklidir. Bu maskaları həm virusa
yoluxmuş, həm də yoluxmamış insanlar taxmalıdır. Bundan başqa, immuniteti
qaldırmaq üçün düzgün qidalanmaq lazımdır”.
Müsahibimiz bildirir ki, bəzi xəstəliklər məhz payız
aylarında baş qaldırır. Onlardan biri də bruselyozdur. Bruselyoz
infeksion-allergik xəstəlikdir. Bəzən
vaxtında aparılmamış diaqnostika və gecikmiş müalicə nəticəsində xəstəlik
xronik residivləşən gedişə malik olur. Xəstəlik infeksionpatologiyanın ümumi əlamətləri, həmçinin yerli zədələnmə
əlamətləri, əsas etibarilə daima inkişaf edən dayaq-hərəkət aparatının zədələnməsi
ilə səciyyələnir: "Bruselyoz çox xain xəstəlikdir. Bu xəstəlik birbaşa bizim
qidalanmağımızla, xüsusilə də meyvə-tərəvəzlə bağlıdır. Çünki avqust-sentyabr aylarında məhsulu çox
yığırlar və yığılmış məhsul anbarlarda uzun müddət qalır. Orada olan gəmiricilər
isə bu xəstəliyin mənbəyidir. Onlardan meyvələrə, meyvələrdən də insanlara
yoluxur. Bundan başqa, hepatitlər, xüsusilə də hepatit A belə xəstəliklərdəndir.
Hepatitə yoluxma may ayında olsa da, xəstəliyin baş qaldırması payız aylarına təsadüf
edir”.
Pediatr-allerqoloq Nigar Həşimova bildirir ki, payız fəslində allergik xəstəliklərə
də rast gəlinir: "Avqustun axırı, sentyabrın əvvəlindən bitkilərdə tozlanma
artıq başlayıb. Bu zaman burunda qaşınma, gözlərdə sulanma, yanma, öskürmə kimi
hallara rast gəlinir. Bunlar daha çox uşaqlarda müşahidə edilən göstəricilərdir.
Bunun qarşısını almaq üçün uşaqlarda allergiyanı yaradan mühitlə əlaqəni kəsmək
lazımdır. Buna polimoz xəstəliyi deyilir. Valideynlər çox zaman uşaqlarında
allergiyanın nədən yarandığını bilirlər. Bu zaman uşaqları həmin yerdən uzaq
tutmağa çalışsalar yaxşı olar. Həmin dövrdə bağçaya, parka getmələri məsləhət
görülmür. Həmçinin allerqoloqun məsləhəti ilə göz damcılarından, burun spreylərindən
və allergiya əleyhinə dərmanlardan istifadə edilməlidir. Oktyabr ayının
ortalarına qədər təbii ki, həkimin məsləhət gördüyü dozada bu dərmanlar qəbul edilməlidir.
Astmalı uşaqlarda bu, xüsusi olaraq fikir verilən dövrdür. Onlarda sentyabr
başlayanda artıq öskürəklər da başlayır. Bunu da bəzi dərman preparatları ilə, ətraf
mühit pəhrizi ilə nəzarətdə saxlamalıyıq. Ətraf mühit pəhrizi dedikdə, uşağın nə
ilə az, nə ilə çox təmasda olmasına diqqət etməliyik. Burada valideynlərin üzərinə
böyük iş düşür”.
Günel Azadə