100 yaşlı Ordum!
"Təməli ulu öndər Heydər
Əliyev tərəfindən qoyulan Milli Ordumuz müstəqilliyimizin, dövlətçiliyimizin
qarantıdır. Yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyan Silahlı Qüvvələrimiz regionun
ən güclü ordusu və xalqımızın güvənc yeridir” fikirlərini bu gün təkcə vətənin
müdafiəsində ayıq-sayıq dayanan, onun hər qarışı uğrunda yalnız vuruşmağa
deyil, həm də canını fəda etməyə hazır olan əsgər və zabitlərimizlə bərabər,
hər bir Azərbaycan vətəndaşı söyləyir. 100 yaşlı Milli Ordumuzun qüdrəti hər
azərbaycanlıya qürur və şərəf hissi yaşadır.
Ordu
quruculuğunda əsas bazalardan biri
1918-ci ildə Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin həyata keçirdiyi mühüm tədbirlərdən biri Milli Ordunun təşkili
idi. Əlahiddə Azərbaycan Korpusunun yaradılması ilə ordu quruculuğunun
əsası qoyulsa da, Xalq Cümhuriyyəti süqut etdikdən sonra ölkəmizdə ordu
quruculuğu prosesi dayanmış, ulu öndər Heydər Əliyevin 1969-cu ildə
birinci dəfə hakimiyyətə gəlişindən sonra müstəsna xidmətləri sayəsində
ölkəmizdə hərbi kadrların hazırlanması prosesi geniş vüsət almışdı. Ümummilli
liderin cəsarətli addımları sayəsində Bakıda Cəmşid Naxçıvanski adına
Hərbi Məktəb yaradılmışdır. O zaman bu qərarı vermək böyük cəsarət tələb
edirdi. Azərbaycanda milli hərbi kadr hazırlığı üçün baza rolunu oynayacaq
məktəbin yaradılmasına o vaxtkı SSRİ rəhbərliyi laqeyd yanaşa bilməzdi. Həmin
dövrdə bir-birinin ardınca Moskvadan Bakıya göndərilən komissiyalar
Azərbaycanda belə bir hərbi məktəbə ehtiyac olmadığını əsaslandırmağa
çalışsalar da,Heydər Əliyevin mahir diplomatiyası və uzaqgörən
siyasəti bu cəhdlərin qarşısını almış, həmin məktəbin fəaliyyəti
Azərbaycanda hərb sənətinə marağın güclənməsinə, azərbaycanlı zabit kadrların
hazırlanmasına gətirib çıxarmışdı. Təsadüfi deyildir ki, C.Naxçıvanski
adına Hərbi Məktəb, Azərbaycan müstəqilliyini bərpa edəndən sonra ordu
quruculuğunda əsas bazalardan birinə çevrildi.
1991-ci ilin sonlarında SSRİ-nin
dağılması nəticəsində öz müstəqilliyini yenidən bərpa edən Azərbaycan mürəkkəb
ictimai-siyasi durumla üzləşmişdi. Keçmiş Ali Sovet Azərbaycan
Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin yaradılması barədə qərar qəbul etsə də,müstəqilliyin
ilk illərində ordu quruculuğunda ciddi qüsurlara yol verilmiş, Azərbaycan
Ordusunun yaranması sadəcə, kağız üzərində qalmışdı. Ölkədəki ağır vəziyyət və
iqtidarda olanların yaratdıqları xaos, özbaşınalıq, hərc-mərclik
müstəqilliyimizi təhlükə ilə üz-üzə qoymuşdu. Bundan istifadə edən düşmən
torpaqlarımızın işğalını davam etdirir, ayrı-ayrı silahlı birləşmələr müxtəlif
qrupların maraqlarına xidmət edirdilər. 1993-cü ilin yayında ümummilli
liderHeydər Əliyevin xalqın təkidi ilə hakimiyyətə qayıdışından sonra
ordu quruculuğu istiqamətində də mühüm addımlar atılmış, 1994-cü il mayın
12-də Ermənistan-Azərbaycan hərbi münaqişəsində atəşkəs haqda müqavilə
imzalandıqdan sonra Azərbaycanda Milli Ordunun formalaşması prosesi daha
da sürətlənmiş, həyata keçirilən siyasət nəticəsində Silahlı Qüvvələrin
maddi-texniki təminatının yaxşılaşdırılmasına, şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji
hazırlığının artırılmasına, döyüş ruhunun yüksəldilməsinə diqqət artırılmışdır.
Varislik
ənənələrinin bərpası
Müstəqilliyinin ilk illərində ölkədəki mürəkkəb sosial-iqtisadi,
ictimai-siyasi vəziyyətin mənfi təsiri ordu quruculuğundan da yan keçmədi.
Könüllülərdən yaradılan ordu istər struktur, istərsə də peşəkarlıq baxımından
mövcud şəraitin tələblərinə cavab vermir, yerli özünümüdafiə batalyonları
məhəlli xarakter daşıyırdı. Vahid komandanlığın olmaması nəticəsində silahlı
dəstələr müxtəlif şəxslərin əlində cəmlənmişdi və onların əmrlərini yerinə
yetirirdi. Digər tərəfdən, Azərbaycana xarici müdaxilə, Ermənistanın ərazi
iddiaları ordu quruculuğunun normal, elmi əsaslarla aparılmasına mane olurdu.
Məhz bu vəziyyəti yaradan səriştəsizlik ucbatından, müstəqilliyini yenicə bərpa
etmiş respublikada ordu quruculuğu arzulanan səviyyədə getmirdi. Ordu əsas
vəzifəsini yerinə yetirmək əvəzinə, bəzi fərdlərin ambisiyalarının icraçısına
çevrilmişdi. Yaranmış vəziyyət dövlət çevrilişi həddinə çatmışdı.
Böyük tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyevin yenidən siyasi hakimiyyətə
qayıdışı respublikanı labüd süqutdan xilas etdi və bununla da Azərbaycanda ordu
quruculuğunun yeni mərhələsi başlandı. Silahlı Qüvvələrin formalaşması prosesi
geniş vüsət aldı. Çox keçmədən Ordumuz cəbhədə uğurlu əməliyyat həyata keçirdi,
bir sıra yaşayış məntəqələrimizin düşməndən azad edilməsinə nail oldu.
Nəhayət, 1994-cü il mayın 12-də atəşkəs barədə sazişin imzalanması
ordu quruculuğunda köklü islahatlar aparılmasına şərait yaratdı. Orduya
çağırışla bağlı bütün problemlər həllini tapdı, fərarilik halları aradan
qalxdı. Dövlətçiliyi və hərbçi şərəfini uca tutan zabitlər rəhbər vəzifələrə
irəli çəkildi. Şəxsi heyətin mənəvi-psixoloji hazırlığına, döyüş ruhunun
yüksəldilməsinə diqqət artırıldı, hərbi vətənpərvərlik işi gücləndirildi. Ordu
quruculuğunun müxtəlif sahələri ilə bağlı digər zəruri addımlar atıldı.
Silahlı Qüvvələrin döyüş hazırlığının səviyyəsi təkcə hərbi
texnikadan deyil, bu texnikanı idarə edə biləcək savadlı, ixtisaslı kadrlardan,
zabit korpusundan əhəmiyyətli dərəcədə asılı idi. Bu istiqamətdə də mühüm
zəruri məsələlər həllini tapdı. 1993-cü il noyabrın 1-də Prezidentin müvafiq
Fərmanı ilə Dövlət Müdafiə Şurası yaradıldı. Həmin gün keçirilən ilk iclasda
ordu quruculuğu, müdafiə məsələləri geniş müzakirə olundu, müvafiq qərarlar
qəbul edildi. Səfərbərliyin təşkili, döyüş hazırlığının, qoşun hissələrinin,
şəxsi heyətin təlim-tərbiyəsinin təkmilləşdirilməsinə, sosial şəraitin
yaxşılaşdırılmasına istiqamətləndirilmiş tədbirlər müəyyən olundu. Bu, olduqca
vacib amillər idi və ümummilli lider ordu quruculuğuna məhz bu məsələləri həll
etməklə başladı. Nəticə etibarilə, bu proses dünya təcrübəsinə və milli
dəyərlər sisteminə əsaslanmaqla uğurla davam etdirildi. Qısa müddətdə atılan
düşünülmüş addımlar öz bəhrəsini verdi - nizami ordu yaradıldı və formalaşmağa başladı.
Prezident Heydər Əliyev noyabrın 2-də televiziya və radio ilə xalqa
müraciət edərək hamını ölkənin azadlığı uğrunda birləşib düşmənə qarşı
mübarizəyə qalxmağa səslədi. Prezidentin çağırışı ilə minlərlə könüllü gənc
torpaqlarımız uğrunda gedən döyüşlərə atılmaq üçün ordu sıralarına gəldi.
Tezliklə könüllülərdən, Əfqanıstan müharibəsi iştirakçısı olmuş yüzlərlə zabit
və əsgərdən ibarət hərbi hissələr və taborlar yaradılaraq cəbhəyə göndərildi.
Bütün bunların nəticəsi olaraq, Azərbaycan ordusu erməni silahlı
birləşmələrinin respublikanın içərilərinə doğru irəliləməsini dayandırdı, hətta
əks-hücuma keçdi. 1994-cü il yanvarın 5-də aparılan uğurlu əməliyyatlar
nəticəsində Füzuli rayonunda strateji əhəmiyyətli Horadiz qəsəbəsi, 22 kənd
işğaldan azad edildi. Həmçinin düşmən ordumuzun Kəlbəcər-Ağdərə,
Goranboy-Tərtər istiqamətlərində əks-hücumlarına tab gətirməyərək ağır itkilər
verdi və geri çəkilməyə məcbur oldu.
1993-cü il noyabrın 23-də Milli Şurada "Müdafiə haqqında” Qanun qəbul
edildi. Qanunda ordu quruculuğunda məsul vəzifəli şəxslərin və orqanların
fəaliyyəti sistemləşdirilərək məsuliyyət sahələri dəqiqləşdirilirdi.
Noyabr-dekabr aylarında 40 ehtiyat taboru təşkil edildi. Az sonra ulu öndər
Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan kimi
şəxsən cəbhə bölgələrində ordunun, əsgərlərin vəziyyəti ilə yaxından tanış
oldu, konkret tədbirlər müəyyənləşdirdi. Bu, ordunun şəxsi heyətinin mənəvi
hazırlığını əhəmiyyətli dərəcədə yüksəltdi. Bununla yanaşı, Prezident vəziyyətə
uyğun çevik qərarlar da qəbul edirdi.
Nəhayət, ümummilli lider Heydər Əliyevin 1998-ci il mayın 28-də
imzaladığı Fərmanla 26 iyun Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələr Günü
elan olundu. Bu Fərman ordumuzun quruculuğunda varislik ənənələrinin bərpası və
tarixilik baxımından böyük əhəmiyyətə malikdir.
Nizami ordu
Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin ordu quruculuğu
ilə bağlı həyata keçirdiyi tədbirlər bu gün onun siyasi kursunun layiqli
davamçısı, prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Hərbi
sahədə əsaslı islahatlar aparılması ilə yanaşı, ordumuz yeni silah və texnika
ilə təchiz edilir. Təminatı yaxşılaşdırmaq üçün Müdafiə Sənayesi Nazirliyi
tərəfindən müxtəlif təyinatlı silah növləri istehsal edilir. Azərbaycan Silahlı
Qüvvələrinin yaranmasının 90-cı və 95-ci ildönümlərində keçirilən paradlarda
ordumuzun qüdrəti bir daha dünyaya nümayiş etdirilib.
Silahlı Qüvvələrdə aparılan struktur dəyişiklikləri, döyüş
əməliyyatlarının vahid rəhbərlik altında planlaşdırılması, hissələrin hərb elminin
tələblərinə uyğun idarə edilməsi, kadrların saflaşdırılması Azərbaycan ordusunu
keyfiyyətcə yeniləşdirib. 1990-cı illərin ortalarından başlayaraq Azərbaycan
ilə NATO arasında sıx və səmərəli əməkdaşlıq yaradılıb. Bu əməkdaşlıq ordu
quruculuğu prosesinin təkmilləşdirilməsinə, Silahlı Qüvvələrimizin
modernləşdirilməsinə, müasir standartlara uyğunlaşdırılmasına gətirib çıxarıb.
İndi hər il iki mindən çox hərbçimiz NATO proqramlarında iştirak edərək ən son
hərbi yenilikləri mənimsəyirlər. 1997-ci ildən Azərbaycanın xüsusi təyinatlı
təhsil müəssisələri NATO standartlarına keçib, Silahlı Qüvvələrimizin
tərkibində yaradılan sülhməramlı tabor Şimali Atlantika Alyansının xətti ilə
keçirilən hərbi-humanitar aksiyalarda fəal iştirak edir, münaqişə ocaqlarında təhlükəsizliyin,
sülhün təminatına dəstək verir. Azərbaycanın Silahlı Qüvvələri bu gün dünyanın
ən peşəkar, NATO standartlarına cavab verən ordularından biridir. Prezident,
Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ordu quruculuğu prosesi davamlı
sürətdə təkmilləşdirilir, hərbi hissələr ən müasir hərbi texnika ilə təchiz
olunur, yüksək şəraitə malik hərbi şəhərciklər, döyüş poliqonları yaradılır.
Bütün bunların nəticəsidir ki, hazırda torpaqlarımızı düşməndən azad etməyə
qadir, yüksək döyüş ruhuna malik ordumuz formalaşıb. Bu, özünü uğurlu aprel
döyüşləri zamanı əyani şəkildə təsdiqlədi.
Erməni işğalının və müharibə vəziyyətinin davam etdiyini nəzərə alan
Azərbaycan dövləti tamamilə haqlı olaraq öz ordusunun gücünü, hərbi kadrların
peşəkarlıq səviyyəsini durmadan artırır, hərbi qüdrətini yüksəldir. Prezident
İlham Əliyev öz çıxışlarında dəfələrlə vurğulayıb ki, ordu quruculuğu, müdafiə
potensialının möhkəmlənməsi və güclü ordunun yaranması dövlət üçün, hökumət
üçün, hər bir vətəndaş üçün bir nömrəli vəzifədir. Biz bu istiqamətdə öz
səylərimizi davam etdirəcəyik. Biz hər an hazır olmalıyıq ki, öz doğma
torpaqlarımızı işğalçı qüvvələrdən hərbi yolla azad edək və bu məqsədlə nə
lazımdırsa, Azərbaycan dövləti edir. Hazırda Silahlı Qüvvələrimizin qarşısında
dayanan bir nömrəli vəzifə torpaqlarımızın işğaldan azad olunması, ölkəmizin
ərazi bütövlüyünün təmin edilməsidir. Ordumuzun gün-gündən gücləndirilməsi,
döyüş qabiliyyətinin daim artırılması, aparılan məqsədyönlü islahatlar məhz bu
vəzifənin uğurla yerinə yetirilməsinə yönəlib.
Təranə
Məhərrəmova